Yangın algılama sistemlerinde iki sistem tipi mevcuttur. Adresli ve konvansiyonel olarak ikiye ayrılan sistemlerin arasındaki farkları bu yazıda inceleyeceğiz.
Adresli ve konvansiyonel sistemler teknolojik açıdan birbirinden farklılık göstermektedir. Konvansiyonel sistemlerde dedektör ve buton gibi giriş cihazları bölge hatlarına bağlanır. Hattın sonuna ise bir hat sonu direnci bağlanır. Bir yangın durumunda algılama yapan dedektör veya tetiklenen yangın alarm butonunun alarm direncinin devreye girmesi dolayısıyla bölge hattının eşdeğer direnci azalır. Artan akım dolayısıyla bölge hattından yangın sinyali gönderilir. Bu sebeple konvansiyonel sistemlerde yangının kaynağı bölgesel olarak tespit edilebilmektedir. Yangın alarmının kaynağı bölgesel olarak tespit edilebildiği için yüksek katlı binalarda veya otel, hastane gibi ayrı bölmelerin olduğu projelerde kullanımı tavsiye edilmez.
Diğer yandan adresli sistemlerde cihazlar adresli santralin çevrim hattına bağlanır. Çevrim hattı adresli yangın alarm santralinden çıkar hat boyunca adresli cihazlar bağlanır ve en sonunda çevrim hattı santrale dönüş yapar. Çevrime bağlanan tüm adresli cihazlar mekanik veya yazılımsal olarak ayrı adresler alır. Adresli sistemlerde çevrim hattına bağlı cihazlar belirli periyotta sorgulanır. Sistemde oluşan hata ve yangın durumları noktasal olarak yangın alarm santraline bildirilir. Hata olaylarından farklı olarak yangın durumunda adresli cihazlar çevrim sorgusunda sıranın kendisine gelmesini beklemeden kesme (interrupt) sinyali ile yangını santrale bildirir.
Adresli yangın alarm sistemlerinde meydana gelen hata ve yangın olaylarının hangi cihazlardan geldiği noktasal olarak tespit edilebilir. Bu sayede yüksek katlı ve ayrı bölmelerin olduğu projelerde yangın veya hata sinyali gönderen cihaz rahatlıkla tespit edilebilir. Örneğin yirmi katlı bir konut projesinde yangının kaçıncı kattan, kattaki hangi daireden ve dairedeki hangi odadan geldiği bilgisi adresli yangın alarm santralinin ekranından rahatlıkla tespit edilebilir.
Adresli yangın algılama sistemleri diğer mekanik sistemlerle entegre edilebilir ve önceden programlanmış yangın senaryoları kapsamında izleme ve kontrol işlemlerini gerçekleştirebilir. Maalesef konvansiyonel sistemler için böyle bir işlem mümkün değildir. Sadece yangın ve hata durumunda yangın alarm santralinin hata ve yangın röleleri ve siren çıkışları tetiklenebilmektedir.
Oysa adresli sistemlerde sprinkler sistemin akış anahtarlarının izlenmesinden tutun da yangın anında asansörlerin zemin kata indirilmesi, duman damperlerinin kontrolüne kadar birçok izleme ve tetikleme yapılabilmektedir. Senaryo adedi marka modele göre değişkenlik göstermekle birlikte Maxlogic&Mavigard marka adresli sistemlerde 1000 yangın senaryosu kapasitesi mevcuttur.
Yangın senaryoları kapsamında adresli sistemlerde çıkış cihazlarına gecikme atanabilir. Ön alarm ve gece/gündüz çalışma durumları ayarlanabilir. Bu tip seçenekler ne yazık ki konvansiyonel sistemlerde bulunmamaktadır.
Ayrıca konvansiyonel sistemin aksine, adresli sistemler uzaktan izleme ve kontrol yazılımı ile kolaylıkla izlenebilmektedir. TCP/IP haberleşme protokolü ile haberleşme yapılabildiği için yazılımın yüklü olduğu bilgisayar ile adresli yangın alarm santralinin arasında bir mesafe kısıtlaması bulunmamaktadır. Bu sayede birbirinden uzak noktalarda bulunan sistemler tek bir noktadan izlenebilmekte ve kontrol edilebilmektedir. Örneğin farklı ilçelerde fakülteleri bulunan bir üniversite projesi düşünelim. Rektörlük binasına kurulan bir yazılım ile tüm fakülteler izlenebilir. Adresli sistemlerde meydana gelen yangın ve hata olayları noktasal olarak izlenebilmektedir. Hatta eğer yazılımda IP kamera entegrasyonu varsa gerçek zamanlı olarak mahalde bir yangın olup olmadığı yetkili kişi tarafından gözlemlenebilir.
Görüldüğü üzere adresli yangın alarm sistemleri konvansiyonel sistemlere göre çok daha teknolojiktir. Sistem yetenekleri konvansiyonel sisteme kıyasla oldukça gelişmiştir. Bu sebeple özellikle yüksek katlı binalarda, insan nüfusunun ve zayıf akım sistemlerinin yoğun olduğu projelerde adresli sistem kullanımı tavsiye edilmektedir. Günümüzde gerçekleştirilen projelerde de konvansiyonel sistem giderek yerini adresli sistemlere bırakmaktadır.
